SUPLEMENTACJA WITAMINĄ D W SPORCIE

Suplementacja witaminą D w odróżnieniu do większości suplementów nie skupia się na dodatkowych korzyściach odnoszących się do możliwości sportowych, natomiast ma na celu eliminacje jej (stwierdzonych) niedoborów, a przy tym uniknięcie negatywnych konsekwencji – zarówno tych sportowych jaki i zdrowotnych.

Do głównych zalet witaminy D należy zaliczyć to, że może być wytworzona poprzez syntezę skórną przy ekspozycji na słońce, jednak z praktycznego punktu widzenia w zależności od szerokości geograficznej, panującej pory roku i charakteru uprawianej dyscypliny sportowej często nie ma do tego właściwych warunków, a przy tym odpowiednie uzupełnienie z dietą jest niemal niemożliwe.

W Polsce w miesiącach od maja do września, w celu pokrycia zapotrzebowania na witaminę D zaleca się spędzenie minimum 15 minut na słońcu, w godzinach od 10 do 15, w ubraniu odkrywającym 18% powierzchni ciała – tj. krótkie spodenki i koszulka z krótkim rękawem. Zgodnie z literą naukową, niedobór witaminy D w Polsce jest silnie powszechny i dotyczy aż 90% populacji – osób dorosłych, dzieci i młodzieży.

U sportowców jako grupy osób, zbyt niski poziom witaminy D również jest częstym zjawiskiem, w oparciu o metaanalizę opublikowaną w 2015 roku odsetek sportowców z niewłaściwym poziomem witaminy D wyniósł 56%, natomiast przy badaniu na wyłącznie polskich sportowcach zaobserwowano, że ponad 80% trenujących w halach miało zbyt niski poziom witaminy D zarówno w okresie letnim jak i zimowym. Dyscypliny sportowe takiego typu jak gimnastyka, łyżwiarstwo figurowe bądź hokej na lodzie – czyli które odznaczają się treningiem w zamkniętych pomieszaniach predysponują do niedostatecznego poziomu witaminy D w organizmie przez cały rok.

Poziom witaminy D wpływa na:

• Wchłanianie wapnia i regulację jego poziomu z fosforem
• Prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego
• Zmniejszenie stanów zapalnych
• Zmniejszenie ryzyka złamań
• Zmniejszenie zakażeń górnych dróg oddechowych
• Pobudzanie syntezy białek mięśniowych
• Adaptacje treningowe
• Poprawę funkcji nerwowo-mięśniowych

Diagnostyka stanu odżywienia witaminą D wiąże się z sprawdzeniem stężenia metabolitu wątrobowego – 25(OH)D we krwi. Zgodnie z aktualnymi rekomendacjami sportowcy powinni monitorować poziom odżywienia witaminą D, a w przypadku wykrytych nieprawidłowości podjąć leczenie i jej suplementację pod okiem specjalistów.

Klasyfikacja stężania 25(OH)D we krwi:

• Niedobór ciężki: 0 – 10 ng/ml (0 – 25 nmol/l)
• Niedobór znaczny: 10 – 20 ng/ml (25 – 50 nmol/l)
• Stężenie suboptymalne: 20 – 30 ng/ml (50 – 75 nmol/l)
• Stężenie optymalne: 30 – 50 ng/ml (75 – 125 nmol/l)
• Stężenie wysokie: 50 – 100 ng/ml (125 – 250 nmol/l)
• Stężenie toksyczne: >100 ng/ml (>250 nmol/l)

Rozpoczynając terapię witaminą D zaleca się stosowanie preparatów, które mają zatwierdzony status w postaci leku – w odróżnieniu od suplementów proces produkcyjny leku podlega większym i stałym kontrolom, a deklarowane dawki muszą być zgodne z rzeczywistością.

W Polsce w miesiącach od października do kwietnia zaleca się suplementację witaminy D w dawce od 800 – 2000 IU/dobę u wszystkich zdrowych osób. Dawki powyżej 4000 IU/dobę powinny być ustalane pod okiem lekarza i po zbadaniu stężenia 25(OH)D we krwi oraz biorąc pod uwagę aktualny stan zdrowi, wiek, masę ciała, porę roku czy też codzienny czas ekspozycji na słońce.